Mensen zijn tegenwoordig snel geraakt en tradities worden hierdoor volledig verstoord, maar het lijkt er wel op dat we hier heel selectief mee omgaan. Als ik naar het Sinterklaasjournaal kijk heb ik wel begrip voor bevolkingsgroepen die zich misschien misplaatst voelen, want de pieten worden niet altijd even slim neergezet. Toch zitten er achter het Sinterklaasfeest voornamelijk positieve intenties en willen alle kinderen liever als piet verkleed dan als Sinterklaas. 

Maar, als we kritisch durven zijn in deze periode dan valt er ook wel wat aan te merken op onze gekte rondom Black Friday. Het wordt “Black” lijkt hier in ieder geval voor niemand een probleem te zijn, aangezien we allemaal graag voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Onze weggooi-mentaliteit in combinatie met onze hebzucht gooit iedere vorm van zelfbeheersing overboord. Toch vraag ik mijzelf af in hoeverre deze dag écht een bijdrage levert aan ons geluk.

Op deze dag is duurzaamheid helemaal niet belangrijk

Veel producten die nog jaren mee kunnen gaan, worden op deze dag vervangen. Onze drang naar beter zorgt weer voor een stortvloed aan gebruikte producten die regelrecht naar de schroothoop gaan. Televisies worden vervangen omdat er weer een aantal extra megapixels aan het beeldscherm toegevoegd zijn, spelcomputers hebben een upgrade gehad en moeten massaal vervangen worden. Niet alleen elektronica is een gewilde categorie in deze dagen, maar alles lijkt van de toonbank te vliegen. Het lijkt allemaal zo lekker goedkoop en daardoor kunnen we onze natuurlijke drang naar beter en meer niet goed onderdrukken.

De gevolgen voor de langere termijn

We realiseren ons niet hoeveel afval we indirect produceren door al deze aankopen. Duurzaamheid is deze dagen dan ook ver te zoeken en helaas doet bijna iedereen er aan mee. Er wordt ook niet meer bewust gekozen en ons niveau van consumeren schiet alle fatsoensnormen voorbij. Naar mijn idee is er dan ook écht sprake van een ZWARTE vrijdag. Een dag waar vele producten die niet kapot zijn vervangen worden en hun weg richting de afvalverzamelingsplekken vinden. Onnodig veel afval wordt er gecreëerd zonder dat er iemand rekening houdt met de gevolgen. Zowel consumenten als retailers zijn alleen maar bezig met eigen gewin, terwijl onze aardbol het onnodig zwaar te verduren krijgt door niet alleen het afval, maar ook de extra behoefte aan grondstoffen en uitstoot aan schadelijke stoffen door productie en transportbewegingen.

Black Friday is in een aantal jaren uitgegroeid tot een happening terwijl wij er tien jaar geleden nog nooit van gehoord hadden. Velen weten waarschijnlijk niet eens waar de naam Black Friday vandaan komt dus we hebben dit eens gezocht, zodat we misschien beter begrijpen wat we met z’n allen aan het doen zijn.

Er gaan verschillende verhalen de ronde over waar de naam Black Friday vandaan komt, maar de naam werd als eerste geregistreerd tijdens de financiële crisis op 24 september 1869 toen de goudmarkt volledig instortte. Dit was namelijk een zwarte dag waar velen bankroet verklaard werden. Het meest voorkomende verhaal over de oorsprong van de naam is wel gerelateerd aan de retail branche. Vele retailers draaiden namelijk met verlies in de eerste maanden van het jaar en de dag na Thanksgiving werd altijd zoveel geld uitgegeven dat dit het omslagpunt voor retailers was van rode cijfers naar zwarte (winstgevende) cijfers. Echter dit verhaal is niet waarom de naam Black Friday gebruikt wordt. Een ander verhaal dat de ronde deed is dat in het zuiden van Amerika de dag na Thanksgiving slaven tegen een korting gekocht konden worden. Dit verhaal heeft uiteraard geleid tot verzoeken tot het boycotten van Black Friday als geheel, maar het bleek niet gegrond aangezien dit ook niet het oorspronkelijke verhaal zou zijn rondom het ontstaan van Black Friday.

Het échte verhaal

Het echte verhaal van Black Friday is niet zo bijzonder als velen misschien dachten. In 1950 is de naam verzonnen door de politie van Philadelphia die de naam gebruikte voor de chaos die er altijd ontstond op de dag na Thanksgiving wanneer hordes toeristen en shoppers de stad in gingen vooruitlopend op het grote Army-Navy Football wedstrijd die altijd op deze zaterdag gehouden werd. Naast het verkeer zorgde de chaos ook voor veel winkeldiefstallen en zodoende had de naam een zeer negatieve lading gekregen in Philadelphia. In 1961 hebben de winkeliers in Philadelphia zelfs geprobeerd om de naam te veranderen in “Big Friday” om de negatieve lading ervan te elimineren. Echter zoals blijkt zonder succes! Pas rond 1985 is de term Black Friday een rol gaan spelen in de rest van de Verenigde Staten en met een meer positieve insteek. Hierdoor is het verhaal van het draaien van zwarte cijfers voor retailers de overhand gaan krijgen en is de oorspronkelijke negatieve lading volledig verdwenen.

Tegenwoordig is Black Friday niet meer gelimiteerd tot de Verenigde Staten en is de term overal in de wereld te vinden. Ook is het niet meer beperkt tot die ene vrijdag. Cyber Monday is eraan toegevoegd en rondom deze dagen worden steeds meer dagen omgedoopt tot Black Friday.

Het is jammer dat de negatieve lading verdwenen is rondom Black Friday, want vanuit het oogpunt van duurzaamheid is het zeker nog steeds een zwarte dag te noemen. Een dag waar onnodig veel wordt weggegooid. Hopelijk zullen steeds meer mensen bewuster gaan consumeren en goed kijken wat de consequenties zijn van de aankopen die men doet. Uiteraard is het niet slecht om voordelig dingen te kunnen kopen, maar zolang goede spullen weggegooid worden zijn we voor de langere termijn niet goed bezig met elkaar. 

Black Friday maar dan anders

Black Friday is dus historisch gezien een dag met veel negatieve associaties. Wij denken met z’n allen dat het een soort van feestdag is waarop alles goedkoop lijkt.  Toch vergeten we de verborgen impact die deze dag met zich meebrengt en de gevolgen die onze koopdrift veroorzaakt. Ikea heeft dit jaar al een andere insteek gekozen door te starten met de “Bring Back Friday”, een dag waarop je oude Ikea meubels aan hen kan terugverkopen. Een bijzonder idee waarbij duurzaamheid mee prioriteit krijgt dan bij alle andere retailers in de wereld, want helaas geldt daar nog steeds meer is beter. Een filosofie waarvan we de gevolgen al een aantal jaren ondervinden en de consequenties op ons af zien komen.